ಕನ್ನಡ ಕಥಾ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಹೊಸ ದಿಕ್ಕು ದೆಸೆಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿದ ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವರು ನವ್ಯೋತ್ತರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂದರ್ಭದ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಲೇಖಕರೊಬ್ಬರು. ದಲಿತ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಛಾಪು ಒತ್ತಿ ಒಬ್ಬ "ಶಿಷ್ಟ ಕಾದಂಬರಿಕಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಅವರು ಒಬ್ಬ "ಶಿಷ್ಟ ಬರಹಗಾರರಾಗಿ ಕನ್ನಡ ಸಾ"ತ್ಯದ ಸಾರಸ್ವತ ಲೋಕಕ್ಕೆ ದಲಿತ ಬರಹಗಾರರೆಂದೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದಾರೆ. 

ಮೂಲತಃ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಂಜನಗೂಡು ತಾಲೂಕಿನ ದೇವನೂರಿನವರಾದ ಮಹಾದೇವ 1948ರ ಜೂನ್ 10ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ತಂದೆ ನಂಜಯ್ಯ, ತಾು ನಂಜಮ್ಮ. ತಂದೆ-ತಾುಯವರಿಗೆ ಬಹಳ ದಿನಗಳವರೆಗೂ ಮಕ್ಕಳಾಗದಿದ್ದಕ್ಕೆ ಮನೆದೇವತೆಯಾದ ಮಲೆಮಹಾದೇಶ್ವರನಿಗೆ ಹರಕೆ ತೊಟ್ಟಿದ್ದರ ಅನುಗ್ರಹದಿಂದ ಮಹಾದೇವ ಹುಟ್ಟಿದ್ದು. ತಮ್ಮ ಕುಲದೇವರ ಫಲವಾದುದರಿಂದ ಮಹಾದೇವ ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟರು. ಅವರ ತಂದೆ ಪೋಲಿಸ್ ಸರ್ಕಾರಿ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿದ್ದುದರಿಂದ 'ಪೋಲಿಸ ನಂಜಯ್ಯ' ಎಂದೇ ಚಿರಪರಿಚಿತರಾಗಿದ್ದರು. 

ಬಡತನ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಮಹಾದೇವರಿಗೆ ಪ್ರತಿ ಹಂತದಲ್ಲೂ ತಂದೆಯವರು ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೂ ಮಹಾದೇವರು ಪಿಯುಸಿಯಲ್ಲಿ ಫೇಲಾದರು. ಅವರು ಸಮಾಜವಾದಿ ಆಂದೋಲನಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ತೊಡಗಿಕೊಂಡರು. ಸಮಾಜಚಿಂತಕ ಸೂ.ರಮಾಕಾಂತ ಅವರ ಸಾ"ುಪ್ಯದಿಂದ ಬದುಕಿಗೆ ಹೊಸ ತಿರುವ ಪಡೆದುಕೊಂಡರು. ನಂತರ ಓದು ಮುಂದುವರೆಸಿದ ಮಹಾದೇವ ಅವರು ಸತತ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿ ಪಿಯುಸಿ ಪಾಸಾದರು. 1973ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು "ಶ್ವ"ದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಕನ್ನಡ ಎಂ.ಎ. ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದ" ಪಡೆದರು. 1975ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನ ಕೇಂದ್ರಿಯ ಭಾಷಾ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಸೇವೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಸಮಾಜವಾದದ ತತ್ವವನ್ನು ಹುಟ್ಟಿನಿಂದಲೂ ತಮ್ಮ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡು ಆ ಧೋರಣೆಗನುಗುಣವಾಗಿ, ಮೇಲ್ವರ್ಗದ ಅನ್ಯಾಯ ದೌರ್ಜನ್ಯದ "ರುದ್ಧ ಎಂದೂ ರಾಜಿಯಾಗದ ಅವರ ಮನೋಭಾವನೆಯೇ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಂಬಳದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ನೌಕರಿಯನ್ನು ಬಿಡುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. ಅವರಿಗೆ ವೃತ್ತಿಯು ಒಗ್ಗದಿದ್ದಾಗ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿ ಹೊರಬಂದು, ಜ"ುನು ಕೊಂಡು ವ್ಯವಸಾಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಂಡರು. 

ದೇವನೂರು ಮಹಾದೇವ ಅವರು ಪದ" ಓದುತ್ತಿರುವಾಗಲೇ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವದರ ಜೊತೆಗೆ ಕವನಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲು ಸಹ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದರು. ಅವರ ಕವನಗಳು ನಾಡಿನ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ ಪುರವಣಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿದ್ದವು. ಅವರು ಗೆಳೆಯರ ಜತೆಗೂಡಿ 'ನರ' ಎಂಬ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿ, ಶೋಷಣೆಯ "ರುದ್ಧ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಬರೆದು ಜಾಗೃತಿಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು. ಅವರು ಇಂದೂದರ ಹೊನ್ನಾಪುರವರ ಸುದ್ದಿ ಸಂಗಾತಿ ವಾರಪತ್ರಿಕೆಯ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ಪ್ರೊ. ಎಂ.ಡಿ.ನಂಜುಂಡಸ್ವಾ"ುಯವರ ಮಾನವ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಸಂಪಾದಕ ಮಂಡಳಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ, ಗೋಕುಲ ವಾರಪತ್ರಿಕೆಯ ಬರಹಗಾರರಾಗಿ ಲೇಖನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಜನಜಾಗೃತಿ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಆಡು ಭಾಷೆಯನ್ನು ಸಾ"ತ್ಯಿಕ ಭಾಷೆಯನ್ನಾಗಿ ಬಳಸಿದ ಅವರ ಭಾಷಾ ಬರವಣಿಗೆಯು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ "ಶಿಷ್ಟವಾದುದು. 

ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವರವರು ಕಥಾ ಸಂಕಲನವನ್ನು, ಎರಡು ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು, ಬಿಡಿ ಬರಹ, ವಯಸ್ಕರ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಅನುವಾದ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಕನ್ನಡ ಸಾರಸ್ವತ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. 1973ರಲ್ಲಿ ಹೊರಬಂದ ದ್ಯಾವನೂರು ಕಥಾಗುಚ್ಛ 53 ಪುಟಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡರೆ, 1981ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಒಡಲಾಳ ಕಿರು ಕಾದಂಬರಿ 52 ಪುಟಗಳನ್ನು, 1984ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡ ಕುಸುಮಬಾಲೆ 73 ಪುಟಗಳ ಕಾದಂಬರಿ. ಅವರು ದ್ಯಾವನೂರು ಎಂಬ ಕಥಾ ಸಂಕಲನದಲ್ಲಿ ಮಾರಿಕೊಂಡವರು, ಗ್ರಹಸ್ಥರು, ಒಂದು ದಹನದ ಕಥೆ, ದತ್ತ, ಡಾಂಬರು ಬಂದುದು, ಮೂಡಲ ಸೀಮೆಲಿ ಕೊಲೆ-ಗಿಲೆ ಮುಂತಾಗಿ ಮತ್ತು ಅಮಾಸ ಎಂಬ ಎಳು ಕಥೆಗಳನ್ನು ಬರೆದು ಸಮರ್ಥ ಕಥೆಗಾರರೆನಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ 'ಒಡಲಾಳ' ಕಾದಂಬರಿಯು ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕದಾದರೂ ಅದು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ "ಶ್ಲೇಷಣಾತ್ಮಕ "ಷಯ ಅಪಾರವಾದುದು. ದಲಿತ ಹೆಣ್ಣೊಬ್ಬಳ ಮೂಲಕ ದಲಿತರ ಬದುಕಿನ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಯನ್ನು ಅನಾವರಣ ಮಾಡಿದ ಕಾದಂಬರಿ. ಕುಸುಮಬಾಲೆ ಅವರ ಎರಡನೆಯ ಕಾದಂಬರಿ. ಕುಸುಮಬಾಲೆ ಕಾದಂಬರಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಗಂಡು-ಹೆಣ್ಣಿನ ಸಂಬಂಧ ಜಾತಿ ಮತವನ್ನು "ುರಿ ಬೆಸೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಅವರ ಬಿಡಿ ಬರಹಗಳಾದ 'ಎದೆಗೆ ಬಿದ್ದ ಅಕ್ಷರ' ಕೃತಿ, ವಯಸ್ಕರ ಶಿಕ್ಷಣದ 'ನೋಡು ಮತ್ತು ಕೂಡು' ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಅನುವಾದ ಕೃತಿ 'ಗಾಂಧಿ ಮತ್ತು ಮಾವೋ' ಕೃತಿಗಳು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿವೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಅವರ ಬರಹಗಳ ಬಗ್ಗೆ "ಮರ್ಶೆ ಹಾಗೂ ಅನಿಸಿಕೆಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ 'ಯಾರ ಜಪ್ತಿಗೂ ಸಿಗದ ನ"ಲು ಎಂಬ ಕೃತಿಯನ್ನು ಅಭಿನವ ಪ್ರಕಾಶನ ಹೊರತಂದಿದೆ. ಅವರ ಕುಸುಮಬಾಲೆ ಕೃತಿಯು ಇಂಗ್ಲೀಷ, ಮರಾಠಿ, ಬೆಂಗಾಲಿ, ಮಲೆಯಾಳಿ ಭಾಷೆಗೆ ಅನುವಾದಗೊಂಡಿದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಒಡಲಾಳ ಕೃತಿಯು ಇಂಗ್ಲೀಷ, ತೆಲಗು ಮತ್ತು ತ"ುಳಿಗೆ ತರ್ಜುಮೆಗೊಂಡಿದೆ. 

ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ದೇವನೂರರ ಹಲವಾರು ಚಿಂತನೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ 'ಎದೆಗೆ ಬಿದ್ದ ಅಕ್ಷರ' ಎಂಬ ಕೃತಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರು ಬರೆದ ಆಡಿದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿಸಿ ಓದುಗರಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಇದಾಗಿದೆ. 'ಎದೆಗೆ ಬಿದ್ದ ಅಕ್ಷರ' ದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ತೊಂಬತ್ತು ಲೇಖನಗಳಿವೆ. ಮೂರು ಸಾಲಿನ ಲೇಖನಗಳಿಂದ ಆರೇಳು ಪುಟಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯೊಳಗೆ ಇವೆ. ಒಟ್ಟು ಏಳು "ಭಾಗಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಮನವ ಕಾಡುತಿದೆ, ಒಳನೋಟ, ಮತಾಂಧರ ಮೆದುಳೊಳಗೆ, ಹಿಗೆ ಮುಂದುವರೆದರೆ, ಮತ್ತು ಮುಳಗ ಮತ್ತು ಇತರ, ಮುಖಾಮುಖಿ, ಸಮಾನತೆಯ ಕನಸನ್ನು ಮತ್ತೆ ಕಾಣುತ್ತ ಎಂಬ "ಭಾಗಗಳು ನಮ್ಮ ಮಹಾಕಾವ್ಯದ ಭವ್ಯ ಭಾರತ'ವನ್ನು ಕುರಿತು ಬರೆದ ಮಹಾಕಾವ್ಯದ ಒಂದೊಂದು ಸಂಪುಟದಂತೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತವೆ. ದೇವರು, ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತೆ, ಮಹಿಳೆ, ದಲಿತ ಚಳುವಳಿ, ಕೃ, ಗೋಹತ್ಯೆ ನಿಷೇಧ, ವ್ಯಕ್ತಿ ಚಿತ್ರ, "ುಸಲಾತಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಬ"ರಂಗ ಸಭೆಯ ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿ ಕೆಲಕಾಲ ಹಿಗೆ ಹತ್ತು ಹಲವು "ಷಯಗಳನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾದ ಮತ್ತು ಖಚಿತ ನಿಲುವುಗಳನ್ನು ಮೂಡಿಸುತ್ತದೆ. 'ಭಾರತ ಗಾಯಗೊಂಡು ಬಿದ್ದಿದೆ. ಅದರ ಗಾಯ ಅದಕ್ಕೆ ಗಾಯ ಅಂತಾ ಅನ್ನಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ. ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತೆ, ಜಾತಿ, ಮತೀಯತೆಯ ಗಾಯವು ನಂಜಾಗಿ "ುದುಳಿಗೇರಿ ಭಾರತ ಹುಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಈ ಗಾಯವನ್ನೇ ಹುಚ್ಚನ್ನೇ ಸಮಾಜದೊಳಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಅಂತ, ಪರಂಪರೆ ಅಂತ ಬಿಂಬಿಸಲಾಗಿದೆ' ಎಂಬ ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವರ ಮಾತುಗಳು ಅವರ ಚಿಂತನೆಗಳ ಆಳದಲ್ಲಿರುವ ಕಾಳಜಿಗಳನ್ನು, ವ್ಯಥೆಗಳನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ. 

ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಕಾರ್ಯಕ್ಷೇತ್ರ "ಶಾಲವಾದುದು. ಅವರು ಸಾ"ತ್ಯಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ "ುಸಲಾಗಿರದೆ ಸಾಹಿತ್ಯೇತರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಡಾ.ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ ಅಂಬೇಡ್ಕರ ಸಾ"ತ್ಯ ಅನುವಾದ ಸ"ುತಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ, ಕನ್ನಡ ಕಾವಲು ಸ"ುತಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ, ರಾಜ್ಯ ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ, ಗಂಗಾ ಕಾವೇರಿ ಸಾಧನ ಸ"ುತಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ, ಸಮತಾ "ದ್ಯಾಲಯದ ಟ್ರಸ್ಟಿಗಳಾಗಿ, ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾ"ತ್ಯ ಅಕಾಡೆ"ುಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ, ತೃಪ್ತಿಕರವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವ"ಸಿರುವರು. 1989ರಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರವು ಅವರ "ದ್ವತ್ತು ಹಾಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಳಕಳಿಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿ ಅಮೇರಿಕಾದ ಆಯೋವಾ ನಗರದಲ್ಲಿ ನಡೆದ 'ಇಂಟರ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ರೈಟರ್ಸ ಪ್ರೊಗ್ರಾಂ' ನಲ್ಲಿ ಮೂರು ತಿಂಗಳವರೆಗೆ ಭಾಗವ"ಸಲು ಕಳು"ಸಿತು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಜಗತ್ತಿನ ಪ್ರಮುಖ ಬರಹಾರರ ಜೊತೆಗೆ ""ಧ "ಷಯಗಳ ಕುರಿತು ಗಹನವಾದ "ಚಾರ, ಸಾ"ತ್ಯ ಚಿಂತನ-ಮಂಥನ ನಡೆಸಿದರು. ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಸಾ"ತ್ಯ ಅಕಾಡೆ"ುಯು ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರ"ಸಲು ಮುಂದಾದಾಗ 'ಕರ್ನಾಟಕದ ಎಲ್ಲ ಪ್ರಾಥ"ುಕ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಮಾಧ್ಯಮ ಕಡ್ಡಾಯವಾಗದೇ ತಾನು ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವದಿಲ್ಲವೆಂದು' ನಿರ್ದಾಕ್ಷಿಣ್ಯವಾಗಿ ಹೇಳಿ ಹೊರನಡೆದ ಪ್ರಸಂಗವು ದೇವನೂರ ಅವರ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಮೇಲಿನ ಉತ್ಕಟಾಭಿಮಾನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವದು. 

ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವ ಅವರು ಪ್ರೀತಿಯ ಕೃ ಭೂ"ುಗೆ 'ಬನವಾಸಿ' ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಪತ್ನಿ ಕೆ.ಸು"ುತ್ರಾಬಾು ಮೈಸೂರಿನ ಮಾನಸ ಗಂಗೋತ್ರಿಯ ಲಲಿತಕಲೆಗಳ ಕಾಲೇಜಿನ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಾಗಿ ನಿವೃತ್ತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮಗಳು ಉಜ್ವಲ ಇಂಜನಿಯರಿಂಗ್ ಪದ"ಧರೆ, "ವಾ"ತೆ. ಎರಡನಯೆ ಮಗಳು "ುತಾ ಆಯುರ್ವೇದ ವೈದ್ಯೆ. ತಂದೆಯಂತೆಯೇ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಭಿರುಚಿಯುಳ್ಳವರು. ಈ ರೀತಿಯ ತುಂಬು ಸಂಸಾರದೊಂದಿಗೆ ಮೈಸೂರಿನ ಕುವೆಂಪುನಗರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದಾರೆ. 

ದೇವನೂರು ಮಹಾದೇವರು ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಅಪಾರ ಸೇವೆಗೆ ಹಲವಾರು ಗೌರವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ-ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು ಅವರನ್ನರಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿವೆ. ಹೆಗ್ ಬಿಲವಾರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಭಾರತೀಯ ಭಾಷಾ ಪರಿಷತ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಕರ್ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆ"ುಯ ಗೌರವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಕೇಂದ್ರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆ"ುಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭು ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಬೋಧಿವೃಕ್ಷ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಕುವೆಂಪು ರ​‍್್ಟರಾಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ".ಎಂ.ಇನಾಂದದಾರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಹಿಗೆ ಹತ್ತು ಹಲವು ಪ್ರಶಸ್ತಿ-ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು ಅವರಿಗೆ ಸಂದಿವೆ. 2011ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಅವರಿಗೆ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರ"ಸಿದೆ. 2014ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಮೈಸೂರ "ಶ್ವ"ದ್ಯಾಲಯವು ನೀಡಿದ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್‌ಗೆ ಭಾಜನರಾಗಿದ್ದಾರೆ. 'ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವರ ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಒಂದು ಅಧ್ಯಯನ' ಕುರಿತು ಎಸ್‌.ಕೆ.ಯಲ್ಲಟ್ಟಿ ಅವರು ಕರ್ನಾಟಕ "ಶ್ವ"ದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಪಿಹೆಚ್‌.ಡಿ. ಪದ" ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. 

ಅವರ ಒಡಲಾಳ, ಕುಸುಮಬಾಲೆ, ಅಮಾಸ ಕೃತಿಗಳೆಲ್ಲಾ ನಾಟಕಗಳಾಗಿ ರೂಪಾಂತರಗೊಂಡು ರಂಗಭೂ"ುಯಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿವೆ. ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವ ಅವರು ಪಡೆದಿರುವ "ಮರ್ಶಾ, ಪ್ರೀತಿ, ಗೌರವ ಕೂಡಾ ತುಂಬಾ ಅಪೂರ್ವವಾದದ್ದು, ಯು.ಆರ್‌. ಅನಂತಮೂರ್ತಿ, ಪಿ.ಲಂಕೇಶ, ಪುತಿನ, ಯಶವಂತ ಚಿತ್ತಾಲ, ಜಿ.ಎಚ್‌.ನಾಯಕ, ಹಂಪನಾ ಅಂತಹ "ರಿಯರು ಕೂಡಾ ಈ "ಮರ್ಶಾ ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವ"ಸಿದ್ದಾರೆಂಬುದು ಮುಖ್ಯ. ಹಿಗಾಗಿ ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕದಾದರೂ, ಅದು ಬೀರುವ ಪರಿಣಾಮ ಮಾತ್ರ ಅಪಾರವಾದುದು. ಇಡೀ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ದ್ಟೃಕೋನಗಳಿಂದ ಅವರ ದಲಿತಪರವಾದ ಸಾಹಿತ್ಯ ಚರ್ಚೆಗೊಳಗಾದಷ್ಟು, ಬೇರಾರ ಸಾಹಿತ್ಯವು ಚರ್ಚೆಗೆ-"ಮರ್ಶೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿಲ್ಲ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಹೇಳುವದಾದರೆ ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವ ಅವರ ಒಟ್ಟು ಸಾಹಿತ್ಯ ಅನೇಕ ಚರ್ಚೆ, ವಾದ-"ವಾದಗಳ ಕೇಂದ್ರವಾಗುತ್ತಾ ನಮ್ಮ ನಡುವೆ ಅನೇಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸುತ್ತಾ ಮತ್ತು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ, ಬಹುಶಃ ಕನ್ನಡ ಸಾ"ತ್ಯ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ "ಂದೆಂದೂ ಕಾಣದಷ್ಟು ಪರ"ರೋಧದ ನಿಲುವುಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟೊಟ್ಟಿಗೆ ಮೂಡಿ ಬರಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟ ಸಾ"ತ್ಯ. 

ಕನ್ನಡದ ದಲಿತ ಬಂಡಾಯ ಸಾ"ತ್ಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ದಲಿತ ಸಂವೇದನಗಳನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಸೃಜನಶೀಲವಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಕಥೆಗಾರ, ಕಾದಂಬರಿಕಾರ ಹಾಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಹೋರಾಟಗಾರರು ಅವರು. ತಮ್ಮ ಬರವಣಿಗೆ, ಮುಕ್ತ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಮಂಡನೆ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಚಿಂತನೆ, ಜನಸ್ಪಂದನೆಗಳ ಮೂಲಕ ನಮ್ಮ ನಡು"ನ ಅನುಪಮ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದವರು ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವರವರು. ಸರಳ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಹೆಸರಾದ "ರಿಯ ಸಾಹಿತಿ ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವರವರ ಬದುಕು-ಬರಹ ನಮಗೆಲ್ಲ ಸ್ಪೂರ್ತಿದಾಯಕವಾಗಲಿ.